Οι κουραμπιέδες της Μαρίας

Η Μαρία είναι η μεγαλύτερή από τις ξαδέλφες μου. Όταν ήμουν μωρό ο πατέρας μου την έφερε από το χωριό να βοηθήσει τη μητέρα μου στο σπίτι. Αργότερα παντρέφτηκε τον Ηλία Αλευρά και μετανάστευσαν στην Αυστραλία. Το 2007 που πήγαμε στην Αυστραλία γνώρισα από κοντά τη Μαρία και την οικογένειά της και έμαθα από αρκετούς ηλικιωμένους μετανάστες άγνωστες λεπτομέρειες για τον πατέρα μου, ο οποίος ήταν συχνά ο τελευταίος που τους αποχαιρετούσε πριν φύγουν από την Ελλάδα.

Υλικά: 3 ποτήρια βούτυρο ανάλατο ή φυτίνη, 2 ποτήρια καλό ελαιόλαδο, 2 κρόκοι αυγών, μισό ποτήρι ζάχαρη άχνη, μια χούφτα αμύγδαλα ξεφλουδισμένα και καγουρντισμένα, λίγη μαστίχα ή ούζο, 2 κουταλάκια βανίλια, αρκετό αλεύρι απλό και λίγο αλεύρι φουσκωτό, λίγο ανθόνερο.

Παρασκευή: Χτυπάμε όλα τα υλικά μαζί και προσθέτουμε αλεύρι μέχρι να γίνει σφιχτή η ζύμη. Πλάθουμε τους κουραμπιέδες (ή χρησιμοποιούμε φορμάκια) και τους βαζουμε σε βουτυρωμένο ταψί. Ψήνουμε στο φούρνο στους 180 βαθμούς για περίπου μισή ώρα, τους αφήνουμε να κρυώσουν και τους ραντίζουμε με το ανθόνερο. Στη συνέχεια τους σκεπάζουμε με τη ζάχαρη άχνη στην οποία έχουμε ανακατέψει και λίγη βανίλια και τους τοποθετούμε σε ξηρό μέρος.
   

Σολωμός με πράσα

Δύο-τρία πράσα, ένα-δυό κρεμμύδια, μισή ρίζα μάραθου (φινόκιο), ένα-δύο καρότα, φέτες σολωμού, αλάτι, πιπέρι, δύο-τρείς σκελίδες σκόρδο, ελαιόλαδο, δύο τρία λεμόνια, (ενδεχομένως άνηθο και μαϊντανό).

Ψιλοκόβουμε σε ροδέλλες τα πράσα και τα κρεμμύδια, κόβουμε τη ρίζα του μάραθου ψιλές φέτες, τρίβουμε τα καρότα. Ανακατεύουμε καλά με το αλάτι, το πιπέρι και τα ψιλοκομένα σκόρδα. Απλώνουμε τα λαχανικά πάνω σε ταψί και βάζουμε από πάνω το σολωμό προσθέτουμε πιπέρι (και ενδεχομένως άνηθο και μαϊντανό). Προσθέτουμε το λάδι και το χυμό από τα λεμόνια.

Ψήνουμε στο φούρνο στους 150 βαθμούς επί μία με μιάμιση ώρα ή σε τεπανυάκι κλειστό επί μία ώρα.

Μιά εικόνα, χίλιες λέξεις ...

Διαβάζω κάθε μήνα τα νέα από το χωριό του πατέρα μου και την ευρύτερη περιοχή στην τοπική εφημεριδούλα στην οποία είμαι συνδρομητής. Στο τελευταίο φύλλο μια φωτογραφία της δεκαετίας του 1950 ή του 1960 με εννέα κοριτσάκια κίνησε το ενδιαφέρον μου. Το κείμενο που τη συνόδευε, μια ρομαντική νοσταλγική αναδρομή στα παιδικά χρόνια της αθωότητας που έφυγε, περιγράφει τι αέγιναν τα κοριτσάκια.

Από τις εννέα, μία είναι μετανάστρια και μια άλλη έμεινε νοικοκυρά. Οι άλλες επτά δούλεψαν και συνταξιοδοτήθηκαν από το Δημόσιο ή από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα (ΔΕΚΟ). Έζησαν το όνειρο της μεταπολεμικής Ελλάδας, κατέκτησαν μια θέση στο Δημόσιο. Και συνέβαλαν, χωρίς να το θελουν φυσικά και χωρίς να φταίνε, στη μετατροπή του ονείρου αυτού σε εφιάλτη για τα παιδιά και τα εγγόνια τους. Αναρωτιέμαι τι θα γράψουν τα εγγόνια τους όταν (και αν) φτάσουν στη συνταξιόδοτηση ...

Ένα σενάριο (σίγουρα υπάρχουν κι άλλα)

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Tvxs στις 26 Μαΐου, η έξοδος από το ευρώ τέθηκε κατ’ αρχάς από τον πρωθυπουργό στην κ. Μέρκελ, η οποία ζήτησε να αναλυθούν οι λόγοι για τους οποίους κάτι τέτοιο δεν θα ήταν προς όφελος της Ελλάδας. Το σενάριο όμως διέρρευσε στο Spiegel ενόψει της συνάντησης του Λουξεμβούργου στις 7 Μαΐου κυρίως για να μετρηθούν οι αντιδράσεις των αγορών όσον αφορά το ευρώ, αλλά και να εξασκηθεί πίεση προς την Ελλάδα ν’ αφήσει τις μπλόφες και τους εκβιασμούς, αφού από την ανάλυση προέκυπτε ότι θα έπρεπε να υποτιμηθεί η δραχμή έως και 50%, ότι το δημόσιο χρέος θα ανέβαινε στο 200% του ΑΕΠ και η Ελλάδα θα χρεοκοπούσε χωρίς τις πλάτες της ΕΕ. Ας αφήσουμε τα τεράστια νομικά και πρακτικά προβλήματα που θα έπρεπε να επιλυθούν για να υλοποιηθεί μια τέτοια αποχώρηση.

Όμως το τζίνι είχε βγει από το μπουκάλι. Και άρχισε να συζητείται στους δημοσιογραφικούς κύκλους και στους διαδρόμους των θεσμικών οργάνων. Την Πέμπτη 19 Μαΐου ο Ferdinando Riccardi, κύριος αρθρογράφος της Agence Europe, του μεγαλύτερου ευρωπαϊκού πρακτορείου ειδήσεων που συνήθως απηχεί τις απόψεις των ηγετικών κύκλων της ΕΕ έγραφε:

«Κάθε λαός είναι ελεύθερος να κάνει τις επιλογές του. Η θετική ερμηνεία που αποδίδω στην κατάσταση στην Ευρώπη δεν σημαίνει ότι συμφωνώ απόλυτα με τα όσα έχουν ήδη αποφασιστεί ή προγραμματίζονται για το ευρώ και την οικονομική διακυβέρνηση. Δεν συμφωνώ ότι η συμμετοχή στη ζώνη του ευρώ θα πρέπει να θεωρείται πάντα ως κάτι που επιβλήθηκε από το εξωτερικό, ανεξάρτητα από τη διάθεση των αντίστοιχων λαών να σέβονται τους σχετικούς κανόνες. Πρέπει να απαλλαγούμε από αυτή την ιδέα του καταναγκασμού. Οι χώρες που δεν επιθυμούν να συμμετάσχουν μπορούν να εγκαταλείψουν ή να μην υιοθετήσουν το ευρώ. Αλλά εάν μια χώρα ενταχθεί, πρέπει να συμμορφώνεται με τους κανόνες. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Δανία έχουν λάβει παρέκκλιση και κάθε χρόνο η Σουηδία βρίσκει δικαιολογίες και θα ενταχθεί όταν ο σουηδικός λαός πειστεί ότι έφτασε ο σωστός καιρός. Οι χώρες που περιμένουν να ενταχθούν πρέπει να αποδείξουν ότι πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις. Η Ελλάδα προσχώρησε χωρίς να πληροί τελείως τις ανωτέρω προϋποθέσεις (χάρη στην τεχνική βοήθεια μίας τράπεζας των ΗΠΑ με τεράστια εμπειρία σε τέτοιου είδους πράξεις). Η χώρα έγινε δεκτή και στη συνέχεια έλαβε και θα συνεχίσει να λαμβάνει τη στήριξη των άλλων χωρών της ευρωζώνης. Ωστόσο, οι παρεκκλίσεις δεν μπορούν να είναι μόνιμες, αν θέλουμε να αποφύγουμε την κατάρρευση του οικοδομήματος. Εδώ τοποθετείται η ελευθερία της επιλογής. αν ένας λαός απορρίψει την πειθαρχία του ευρώ, έχει το δικαίωμα να το πράξει. Αυτό δεν είναι τιμωρία επειδή δεν διεπράχθη έγκλημα. Η ευρωζώνη είναι σαν μια λέσχη: εκείνοι που θέλουν να είναι μέλη αποδέχονται τους κανόνες. Για πολλά χρόνια, κάθε χώρα της Κοινότητας είχε δικό της εθνικό νόμισμα και η νομισματική αστάθεια επέβαλε περιοδικές υποτιμήσεις και επαναξιολογήσεις. Σε διεθνές επίπεδο, πολλές άλλες χώρες ακολουθούν την ίδια μέθοδο. Η στάση αυτή δεν αποτελεί αντικείμενο κριτικής ηθικού χαρακτήρα, αλλά είναι ασυμβίβαστη με τη συμμετοχή σε ένα ενιαίο νόμισμα, του οποίου οι κανόνες πρέπει απαραιτήτως να τηρούνται από όλους τους συμμετέχοντες. Το ενιαίο νόμισμα προϋποθέτει επίσης ομοιόμορφες οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές. Η ευρωζώνη είναι η μόνη περίπτωση όπου υπάρχει ένα ενιαίο νόμισμα, κοινό σε πολλές διαφορετικές χώρες, όπου όμως οι πολιτικές αυτές παραμένουν εθνικές. Η ΕΕ, ωστόσο, έχει μια σειρά από μηχανισμούς στήριξης για να βοηθά τα πιο αδύναμα κράτη μέλη. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει η πολιτική συνοχής, για να μην αναφέρουμε συγκεκριμένα τους χρηματοπιστωτικούς μηχανισμούς υποστήριξης που δημιούργησε αυτή την άνοιξη, μετά από σημαντικές διαπραγματεύσεις. Κατά τη γνώμη μου, είναι ψευδές και άδικο να εμφανίζονται οι κανόνες του ευρώ ως επιβληθέντες. Είναι μια ελεύθερη επιλογή και οι όροι είναι γνωστοί εκ των προτέρων. Αν ένας λαός κρίνει ότι οι προϋποθέσεις αυτές δεν ταιριάζουν με τη νοοτροπία και τις προσδοκίες του, τότε είναι ελεύθερος να επιλέξει, τίποτα δεν επιβάλλεται αναγκαστικά. Ο καθένας αναλαμβάνει τις ευθύνες του.»

Και την Παρασκευή 20 Μαΐου συνέχιζε γράφοντας τα εξής:

«Μια αμφιλεγόμενη στρατηγική. Δεν χρειάζονται δικαιολογίες. Η αδυναμία της Ευρώπης να αποφασίσει αυτή την εβδομάδα σχετικά με την περαιτέρω στήριξη της Ελλάδας δεν οφείλεται στο δράμα του γενικού διευθυντή του ΔΝΤ, αλλά σε ορισμένες αποκλίσεις μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης, κυρίως όσον αφορά το ερώτημα ποια πρόσθετα μέτρα θα λάβει η Αθήνα προκειμένου να εφαρμοστεί στην πράξη η δέσμευσής της όσον αφορά την αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας. Τα μέτρα αυτά μόλις αποσαφηνίστηκαν. Η απόφαση της ΕΕ θα ληφθεί τον προσεχή Ιούνιο, πράγμα που σημαίνει ότι δεν είναι πολύ αργά αφού οι προθεσμίες πληρωμής από πλευράς της Ελλάδας τοποθετούνται στο 2012. Η πραγματική συζήτηση, ωστόσο, θα επικεντρωθεί στο επιτακτικό ερώτημα: μπορεί η Ελλάδα να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις της και ποια στρατηγική θα ακολουθήσει για να το πετύχει; Όλες οι πιθανές στρατηγικές υποβλήθηκαν σε εκτεταμένες αναλύσεις από διάφορους ειδικούς (οι οποίοι συχνά διαφωνούσαν μεταξύ τους) και φαίνεται πως σε ορισμένα συμπεράσματα έχει επέλθει συμφωνία: (α) η έξοδος από το ευρώ έχει απορρίφθεί για διάφορους λόγους. Το πιο προφανής είναι ότι το χρέος πρέπει σε κάθε περίπτωση να επιστραφεί σε ευρώ, και το ποσό σε εθνικό νόμισμα θα ήταν αστρονομικό. Μόνο η μαζική απόρριψη από τον λαό της απαραίτητης πειθαρχίας θα καταστήσει αναπόφευκτη την έξοδο από το ευρώ. (β) Η αναδιάρθρωση του χρέους, με την συνήθη έννοια του όρου, είναι ανέφικτη επειδή συνεπάγεται ατελείωτα προβλήματα, όπως αποδεικνύεται από λεπτομερείς μελέτες, τις οποίες έχω βρει πειστικές. (γ) Η στρατηγική που εξετάζεται, κατ 'αρχήν, περιγράφεται ως reprofiling και σημαίνει ουσιαστικά την καθυστέρηση της αποπληρωμής καθώς και την εισαγωγή μεγαλύτερης ευελιξίας σχετικά με τους όρους (με τη συμφωνία των πιστωτών). Αυτό είναι επίσης γνωστό ως αναδιάρθρωση με βραδύτερους ρυθμούς. Το reprofiling περιλαμβάνει αυστηρή πειθαρχία και μια χιονοστιβάδα μέτρων, τα οποία έχουν, κατ 'αρχήν, ήδη αποφασιστεί και εξειδικεύονται. Ο κατάλογος των ιδιωτικοποιήσεων περιλαμβάνει εκχωρήσεις αυτοκινητοδρόμων, νέες συχνότητες τηλεπικοινωνιών, δραστηριότητες στον τομέα της ενέργειας, σιδηροδρόμους, το αεροδρόμιο της Αθήνας και την πώληση μεγάλου αριθμού ακινήτων του δημοσίου. Ο κ. Παπανδρέου επανέλαβε ότι ο στόχος είναι να συγκεντρώσει 50 δισεκατομμύρια € που θα συμβάλλουν στη μείωση του δημοσίου χρέους. Η Ευρωομάδα θα αξιολογήσει τα αποτελέσματα τον Ιούνιο.»

Την Τετάρτη 25 Μαΐου το μεσημέρι, η κ. Δαμανάκη έκανε τη γνωστή δήλωση για να περάσει το μήνυμα στην Ελλάδα και να ακολουθήσει η σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών την Παρασκευή.
Είναι προφανές ότι δεν τίθεται θέμα εξόδου από το ευρώ αφού κάτι τέτοιο είναι αδύνατον πρακτικά με βάση τις ισχύουσες Συνθήκες αλλά και λαμβάνοντας υπόψη τα οργανωτικά προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν σε μια τέτοια περίπτωση (δέσμευση καταθέσεων, εκτύπωση νομίσματος, δραματική υποτίμηση, κλπ.). Το πιθανότερο είναι ότι κάτι τέτοιο θα συνοδευόταν απλώς από αποχώρηση από την ΕΕ κάτι που (σε αντίθεση με την αποχώρηση από το ευρώ) προβλέπεται ρητά στη συνθήκη της Λισαβόνας. Φανταστείτε μιαν Ελλάδα που θα γύριζε στη δεκαετία του ’50 και δεν θα είχε κανένα σύμμαχο και καμία δυνατότητα δανεισμού από το εξωτερικό.

Από όλη αυτή την ιστορία το τελικό συμπέρασμα είναι ότι ο άνθρωπος που μας φόρτωσε το «Μακεδονικό» με την αδιάλλακτη στάση του, ενδέχεται να μας φορτώσει άλλη μια εθνική τραγωδία, πολύ χειρότερη από εκείνη της Κύπρου που μας φόρτωσε το 1974 ο Ιωαννίδης και οι άλλοι χουνταίοι. Ας θυμηθούμε πως το 1992 εξαιτίας της επιμονής του κ. Σαμαρά ο κ. Μητσοτάκης δίστασε να υιοθετήσει την λύση Πινέιρο. Όπως αναφέρει η Ελευθεροτυπία σε ανασκόπηση του Απριλίου 2005, στη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για το θέμα των Σκοπίων που έγινε στις 13 Απριλίου 1992, ο κ. Σαμαράς παρουσίασε σημείωμα με «επτά σημεία δράσης». Αυτά προκάλεσαν την αντίδραση τόσο του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή όσο και του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη. Όπως αναφέρεται στα ρεπορτάζ της εποχής, ο Πρόεδρος του είπε: «Δηλαδή, εσύ θέλεις να ακολουθήσουμε την πολιτική σου;». Με υπόδειξη του Κ. Καραμανλή ο κ. Σαμαράς αποχώρησε από την αίθουσα της σύσκεψης και λίγη ώρα αργότερα ανακοινώθηκε η αποπομπή του. Ο κ. Μητσοτάκης λίγο αργότερα συνόψισε ως εξής την εξήγηση της αποπομπής: «Η χώρα δεν μπορεί να έχει δύο πολιτικές». Η Μαρία Δαμανάκη, τότε πρόεδρος του Συνασπισμού, επέκρινε τον κ. Σαμαρά για λανθασμένους χειρισμούς και ζήτησε να μη γίνει συναγωνισμός υπερπατριωτισμού.

Αντικαπνιστικόν

Όταν ήμουν μικρός, ο θείος Αριστός από την Πόλη, συνήθιζε να μου απαγγέλει το παρακάτω ποιήμα στο πλαίσιο των αντικαπνιστικών του προς εμέ νουθεσιών. Προσωπικά, λίγο οι νουθεσίες του θείου, λίγο η μανία μου να είμαι υποδειγματικός πρόσκοπος με βάση τις υποδείξεις του αρχιπροσκόπου Baden-Powell του οποίου είχα διαβάσει τα βιβλία, λίγο το μόνιμο κλίμα έντασης στο σπίτι (ο πατέρας κάπνιζε - η μητέρα δεν το άντεχε) με έκαναν να μην έχω βάλει ποτέ τσιγάρο στο στόμα μου.

Αλλά το ποιήμα του θείου συμπύκνωνε με τον πιό λιτό και σαφή τρόπο όλες τις διδασκαλίες εναντίον του καπνίσματος. Υποτίθεται πως ήταν χαραγμένο σε μια πλάκα έξω από ένα πλουσιόσπιτο στην Πόλη και απευθυνόταν στους περαστικούς.

Ο έτη τεσσαράκοντα μηδέποτε καπνίσας,
το δε μη δαπανώμενο κατ' έτος εκτοκίσας,
οικίαν τέτοια αποκτά,
προσέτι δε και έτη,
στον βίον του προσθέτει.

Ευκολομνημόνευτο και παραστατικότατο, ίσως θα έπρεπε να αναρτηθεί σε όλα τα εστιατόρια, καφενεία και άλλα κέντρα διασκέδασης για να θυμίζει στους «θεριακλήδες» μερικές βασικές αλήθειες ...

Τυροπιτάκια της στιγμής ...

Υλικά: Λίγη φέτα, λίγο αλεύρι, δυόσμος, λίγο πιπέρι, λίγο γιαούρτι (αν η φέτα είναι πολύ σκληρή), ένα αυγό.

Προετοιμασία: Ανακατεύουμε τα υλικά σε ένα μπολ και τα ρίχνουμε κουταλιές, κουταλιές σε ένα λαδωμένο ταψάκι. Τα βάζουμε στο φούρνο στους 180° μέχρι να ροδίσουν.

Οι πατριώτες

Μικρός τραγουδούσε το «Ω λυγερόν και κοπτερόν σπαθί μου». Ως μπόμπιρας επισκέφτηκε την Αγιά Σοφιά κι έκανε φαρδιά-πλατιά τον σταυρό του, μπροστά στα έντρομα μάτια των συγγενών του. Στο Δημοτικό, στις εθνικές επετείους συνόδευε πάντα τη σημαία ντυμένος τσολιάς και απήγγειλε το πατροπαράδοτο ποίημα κατά την κατάθεση στεφάνου στο μνημείο των πεσόντων. Ως πρόσκοπος, έμαθε να σέβεται τη σημαία, να τιμά τον αρχηγό του κράτους και να παραδειγματίζεται από την ιστορία και τις θυσίες των προγόνων.

Η οικογένεια της μητέρας του έχασε τα πάντα όταν τους απέλασαν από την Πόλη την δεκαετία του ’60. Οι ιστορίες της γιαγιάς για τις αγαθές καθημερινές σχέσεις με τους Τούρκους της γειτονιάς τον βοήθησαν αργότερα να καταλάβει ότι ο πραγματικός πατριώτης φροντίζει για την πνευματική ανόρθωση της πατρίδας του και όχι για την εξόντωση των προαιώνιων εχθρών. Από την άλλη, στο σχολείο έμαθε για την ανωτερότητα της φυλής και τα κλέη των προγόνων, αλλά αυτό τον έκανε να νοιώσει πως ο πραγματικός πατριώτης πρώτα απ’ όλα αγαπά τους συμπατριώτες του γιατί όλοι μαζί είναι που δυναμώνουν την πατρίδα και την κάνουν μεγάλη. «Είμαστε πολύ λίγοι για να έχουμε την πολυτέλεια να αλληλοφαγωνόμαστε», συνήθιζε να λέει. Για τον μεταπολεμικό διαχωρισμό των Ελλήνων σε εθνικόφρονες και κουμμουνιστάς, ο φίλος μας θεωρούσε ότι αποτελούσε τεχνητό διαχωρισμό όμοιο με τους διαχωρισμούς ορθόδοξοι-καθολικοί, λευκοί-μαύροι, πιστοί-άπιστοι, εμείς και οι άλλοι. Θεωρούσε, όπως έλεγε κι η Κωσταντινουπολίτισσα γιαγιά πως οι άνθρωποι χωρίζονται σε καλές ψυχές και σε κακότροπους, σε χορτάτα μάτια και σε αχόρταγα ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος ή γλώσσας.

Ο φίλος μας, θεωρούσε τέλος πως η καλύτερη έκφραση του πατριωτισμού του ήταν να κάνει σωστά την δουλειά του σε όποια θέση και αν βρισκόταν. Στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο, στο Στρατό. Α! Ο Στρατός! Υποτίθεται ότι εκεί όλοι έπρεπε να είναι πατριώτες, πιστοί στο καθήκον και σεβόμενοι τα σύμβολα και τις αρχές. Ιδίως οι αξιωματικοί και οι υπαξιωματικοί. Δυστυχώς, η πραγματικότητα αποδείχτηκε κάπως διαφορετική. Ευτυχώς ο φίλος μας είχε αποφασίσει από την αρχή να μην λουφάρει αλλά να προσφέρει στη μικρή κοινωνία του λόχου ή του τάγματος τον καλύτερό του εαυτό. Αγγαρεία στην Καλλιόπη; Ευχαρίστως, κάποιος πρέπει να καθαρίσει κι εκεί για να μην αρρωστήσουμε όλοι. Αγγαρεία στα μαγειρεία; Φυσικά, και στο σπίτι μας κάποιος πρέπει να ετοιμάσει το φαγητό. Γερμανικό νούμερο στη σκοπιά; Κάποιος πρέπει να φυλάξει το στρατόπεδο και από τις δύο μέχρι τις τέσσερεις. Βέβαια αυτό δεν σήμαινε ότι ήταν και διατεθειμένος να υποστεί τα καψόνια και τις άλλες ταπεινώσεις των παλιότερων. Αν κάποιος είχε ψυχολογικά προβλήματα και ήθελε να βγάλει τα απωθημένα του στους νέους φαντάρους οι άλλοι δεν ήταν υποχρεωμένοι να τον υπακούσουν. Επειδή ήταν καλλιγράφος, ο φίλος μας είχε αναλάβει υπηρεσία γραφείου κι έτσι είχε την ευκαιρία να διαβάσει τους στρατιωτικούς κανονισμούς. Και κατάλαβε ότι όφειλε να εκτελεί μόνο τις διαταγές που είχαν σχέση με την υπηρεσία. Έτσι, όταν ένας δεκανέας προσπάθησε να κάνει καψόνι σε έναν δύστυχο νεοσύλλεκτο, ο φίλος μας υπενθύμισε θαρραλέα πως η διαταγή δεν είχε σχέση με την υπηρεσία και συνεπώς δεν έπρεπε να εκτελεστεί. Ουδείς τόλμησε να διατυπώσει αντίρρηση πολύ περισσότερο που η υπενθύμιση συνοδευόταν και από την σχετική αναφορά στον αντίστοιχο στρατιωτικό κανονισμό.

Όταν μετατέθηκε στο τάγμα εκπαίδευσης ο φίλος μας διορίστηκε σχεδόν αμέσως σε υπηρεσία γραφείου. Πρώτα ως δακτυλογράφος, επειδή ο μέχρι τότε δακτυλογράφος ήθελε να πάρει άδεια. Στη συνέχεια, ως υπεύθυνος του πρωτοκόλλου και γραφέας γενικών καθηκόντων στο πρώτο γραφείο, δηλαδή στο γραφείο που είναι αρμόδιο για το προσωπικό και τα διοικητικά θέματα. Επειδή ήταν επιμελής, επειδή διάβαζε προσεκτικά ό,τι έπεφτε στα χέρια του, επειδή χρησιμοποιούσε το μυαλό του και, το κυριότερο, επειδή δεν φοβόταν τη δουλειά, έμαθε όλα τα μυστικά της στρατιωτικής γραφειοκρατίας του τάγματος. Αργότερα θα μάθαινε και τα μυστικά της γραφειοκρατίας του Γενικού Επιτελείου αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία που θα την πούμε κάποιαν άλλη φορά. Έτσι, όταν ο υπολοχαγός που εκτελούσε χρέη διευθυντή του πρώτου γραφείου θέλησε να πάρει άδεια, ήταν φυσικό να καλέσει το φίλο μας και να του αναθέσει καθήκοντα.

- Θα έχεις την ευθύνη για όλο το γραφείο, του είπε σοβαρά. Τα έγγραφα που θα συντάσσεις θα τα υπογράφει ως αρμόδιος ο λοχαγός του τρίτου γραφείου.
- Μάλιστα κύριε λοχαγέ, απάντησε πρόθυμα ο φίλος μας. Κανένα πρόβλημα. Μήπως έχετε κάποια ειδική συμβουλή ή επιθυμία;
- Σου αφήνω μια στοίβα «Προς ενέργεια», είπε ο υπολοχαγός. Ελπίζω, όταν θα γυρίσω να την έχεις κατεβάσει λίγο.

Στον ένα μήνα που έλειψε ο υπολοχαγός, ο φίλος μας εργάστηκε ευσυνείδητα. Κάλυψε όχι μόνον τα νεοεισερχόμενα έγγραφα αλλά και τα υπόλοιπα «Προς ενέργεια». Τελευταίο έγγραφο στην στοίβα ήταν ένα πακέτο που αφορούσε έναν στρατιώτη του τάγματος που την εποχή εκείνη εκτελούσε χρέη σιτιστή. Φρόντιζε δηλαδή να αγοράζει λαχανικά και άλλα τρόφιμα και οργάνωνε με τους μάγειρες το καθημερινό μενού του λόχου διοικήσεως του τάγματος. Ο σιτιστής φαίνεται πως έκανε πολύ καλά τη δουλειά του και δεν έκλεβε, γιατί οι στρατιώτες έτρωγαν καλά και αρκετά. Επιπλέον, ο φίλος μας είχε διαπιστώσει ότι επρόκειτο για έναν συμπαθητικό, ευγενικό, λιγομίλητο τύπο του οποίου η σχετικά εκτεταμένη φαλάκρα υποδήλωνε μια κάπως προχωρημένη ηλικία.

Από τη μελέτη του σχετικά ογκώδη φακέλου, ο φίλος μας διαπίστωσε ότι ο σιτιστής είχε γεννηθεί στην βόρεια Ελλάδα κατά τη διάρκεια του εμφυλίου. Οι γονείς του είχαν μεταναστεύσει στην Τσεχοσλοβακία όπου και τον μεγάλωσαν. Με τις διευκολύνσεις που δόθηκαν μετά τη μεταπολίτευση, ο σιτιστής μας επέστρεψε στην πατρίδα και ως πατριώτης αποφάσισε να εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις. Όμως δεν λογάριασε πως η πατρίδα εφαρμόζει κατά γράμμα το βιβλικό «αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα». Ως αδήλωτος του είχε επιβληθεί αυτόματα διοικητική ποινή δύο μηνών πρόσθετης υπηρεσίας. Και επειδή δεν είχε παρουσιαστεί στο στρατό όταν κλήθηκε η κλάση του, κηρύχτηκε λιποτάχτης και του επιβλήθηκαν άλλοι 24 μήνες πρόσθετη υπηρεσία, χώρια το στρατοδικείο για τη λιποταξία. Ευτυχώς, επειδή τελικά παρουσιάστηκε, το στρατοδικείο τον αθώωσε αλλά του έμειναν 28 μήνες πρόσθετη θητεία, όσο δηλαδή ήταν τότε η κανονική θητεία στο στρατό ξηράς. Μάλιστα πλησίαζε να συμπληρώσει θητεία 24 μηνών μετά τους οποίους έμπαινε στην «παρατεταμένη» λεγόμενη θητεία και η πρόσθετη υπηρεσία ήταν αδύνατον να διαγραφεί.

Διαβάζοντας τον φάκελο, ο φίλος μας κατάλαβε ότι ο σιτιστής είχε ήδη απευθυνθεί στο στρατολογικό του γραφείο ζητώντας τη διαγραφή της πρόσθετης θητείας, αλλά το στρατολογικό γραφείο είχε διαβιβάσει εδώ και αρκετούς μήνες τον φάκελο στο Τάγμα, δεδομένου ότι για όσους υπηρετούν, αρμόδια στρατολογική αρχή ήταν η μονάδα τους ενώ για τη διαγραφή της πρόσθετης υπηρεσίας αρμόδια αρχή ήταν η προϊσταμένη Στρατιά. Έβαλε αμέσως το μυαλό του να δουλέψει και με βάση τις υποδείξεις του στρατολογικού γραφείου συνέταξε ένα έγγραφο με το οποίο διαβίβασε τον φάκελο ιεραρχικά στην προϊστάμενη Μεραρχία με εισήγηση για τη διαγραφή της πρόσθετης υπηρεσίας δεδομένης και της πολύ καλής διαγωγής του δύστυχου σιτιστή.

- Μου φαίνεται ότι με βάζεις να καθαρίσω τους στάβλους του Αυγεία, είπε στο φίλο μας ο λοχαγός του τρίτου γραφείου που έπρεπε να προσυπογράψει το κείμενο.
- Μα ο κύριος υπολοχαγός μου ζήτησε να αδειάσω τη στοίβα των «Προς ενέργεια», κύριε λοχαγέ. Εξάλλου δεν βγαίνω κάθε βράδυ να μεθοκοπάω στις γύρω ταβέρνες κι έτσι ακόμη και τον ελεύθερο χρόνο μου τον διαθέτω στο γραφείο.

Ανάλογες ερωτήσεις όμως έκανε και ο διοικητής. Αυτός μόλις είχε καταφθάσει στο Τάγμα από την ΚΥΠ όπου είχε υπηρετήσει σχεδόν επί δεκαετία, το μεγαλύτερο μέρος επί χούντας.

- Τι στρατιώτης είναι αυτός; ρώτησε αυστηρά το φίλο μας.
- Άριστος κύριε διοικητά. Είναι ο σιτιστής μας, και σας διαβεβαιώνω ότι τρώμε πολύ καλά από τότε που ανέλαβε.
- Αφού το λες εσύ θα ’ναι αλήθεια, είπε ο διοικητής που επειδή έβλεπε τη δουλειά που έκανε ο φίλος μας, είχε αρχίσει να τον συμπαθεί.

Η υπογραφή μπήκε και το πακέτο διαβιβάστηκε στη Μεραρχία με το επόμενο ταχυδρομείο. Κι ο φίλος μας ασχολήθηκε με τα τελευταία πλέον εναπομένοντα έγγραφα της στοίβας, κάποια απολυτήρια που έπρεπε να κοινοποιηθούν στα αρμόδια στρατολογικά γραφεία.

Σε λίγες μέρες γύρισε και ο υπολοχαγός. Η στοίβα είχε αδειάσει. Ευχαριστημένος, έδωσε συγχαρητήρια στο φίλο μας, κτύπησε με αγαλλίαση την υπό σχηματισμό παχυλή του γαστέρα και αναχώρησε για καφέ προς την Λέσχη Αξιωματικών της ακριτικής φρουράς, που στην συγκεκριμένη περίπτωση βρισκόταν δίπλα ακριβώς στο διοικητήριο.

Σε δύο-τρεις εβδομάδες έφτασε το αντίγραφο του διαβιβαστικού της Μεραρχίας στο Σώμα Στρατού. Η Μεραρχία ακολουθούσε την θετική εισήγηση του Τάγματος, και ο φίλος μας κάνοντας τους υπολογισμούς διαπίστωσε με ευχαρίστηση ότι ο σιτιστής θα απολυόταν στους 28 και όχι στους 56 μήνες.

- Τι είναι αυτό, στρατιώτη, ρώτησε εκνευρισμένος ο υπολοχαγός, μόλις διάβασε το διαβιβαστικό.
- Η Μεραρχία διαβιβάζει τον φάκελο του σιτιστή στο Σώμα Στρατού, κύριε λοχαγέ.
- Και ποιος σου είπε να το στείλεις; Αυτός ο κουμμουνιστής έπρεπε να υπηρετήσει διπλή θητεία για να πάρει ένα καλό μάθημα. Να μάθει τι σημαίνει να είσαι πατριώτης.
- Συγνώμη, κύριε λοχαγέ. Ο φάκελος, βρισκόταν στα «Προς ενέργεια» και δεν μου είχατε δώσει κάποιες οδηγίες σχετικά. Αν θέλατε να τον καθυστερήσετε ας τον βάζατε στο συρτάρι σας χωριστά.
- Τέλος πάντων, άλλη φορά δεν θα φεύγει τίποτα χωρίς την έγκρισή μου, από εδώ μέσα. Το κατάλαβες;
- Φυσικά. Μείνετε ήσυχος κύριε λοχαγέ.

Ο φίλος μας είχε κυρίως καταλάβει πολύ καλά τι σήμαινε πατριώτης. Το βράδυ, μετά το συσσίτιο, ψιθύρισε στο σιτιστή πως η υπόθεσή του είχε πάρει το δρόμο της και ότι δεν είχε πλέον τίποτε να φοβηθεί. Ο ίδιος βέβαια ένοιωσε κάποιες ανατριχίλες αναλογιζόμενος τι είδους «πατριωτισμοί» υπάρχουν και πως πληρώνουν τους πραγματικούς πατριώτες οι κίβδηλοι.