28 Μαΐου 2011

Ένα σενάριο (σίγουρα υπάρχουν κι άλλα)

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Tvxs στις 26 Μαΐου, η έξοδος από το ευρώ τέθηκε κατ’ αρχάς από τον πρωθυπουργό στην κ. Μέρκελ, η οποία ζήτησε να αναλυθούν οι λόγοι για τους οποίους κάτι τέτοιο δεν θα ήταν προς όφελος της Ελλάδας. Το σενάριο όμως διέρρευσε στο Spiegel ενόψει της συνάντησης του Λουξεμβούργου στις 7 Μαΐου κυρίως για να μετρηθούν οι αντιδράσεις των αγορών όσον αφορά το ευρώ, αλλά και να εξασκηθεί πίεση προς την Ελλάδα ν’ αφήσει τις μπλόφες και τους εκβιασμούς, αφού από την ανάλυση προέκυπτε ότι θα έπρεπε να υποτιμηθεί η δραχμή έως και 50%, ότι το δημόσιο χρέος θα ανέβαινε στο 200% του ΑΕΠ και η Ελλάδα θα χρεοκοπούσε χωρίς τις πλάτες της ΕΕ. Ας αφήσουμε τα τεράστια νομικά και πρακτικά προβλήματα που θα έπρεπε να επιλυθούν για να υλοποιηθεί μια τέτοια αποχώρηση.

Όμως το τζίνι είχε βγει από το μπουκάλι. Και άρχισε να συζητείται στους δημοσιογραφικούς κύκλους και στους διαδρόμους των θεσμικών οργάνων. Την Πέμπτη 19 Μαΐου ο Ferdinando Riccardi, κύριος αρθρογράφος της Agence Europe, του μεγαλύτερου ευρωπαϊκού πρακτορείου ειδήσεων που συνήθως απηχεί τις απόψεις των ηγετικών κύκλων της ΕΕ έγραφε:

«Κάθε λαός είναι ελεύθερος να κάνει τις επιλογές του. Η θετική ερμηνεία που αποδίδω στην κατάσταση στην Ευρώπη δεν σημαίνει ότι συμφωνώ απόλυτα με τα όσα έχουν ήδη αποφασιστεί ή προγραμματίζονται για το ευρώ και την οικονομική διακυβέρνηση. Δεν συμφωνώ ότι η συμμετοχή στη ζώνη του ευρώ θα πρέπει να θεωρείται πάντα ως κάτι που επιβλήθηκε από το εξωτερικό, ανεξάρτητα από τη διάθεση των αντίστοιχων λαών να σέβονται τους σχετικούς κανόνες. Πρέπει να απαλλαγούμε από αυτή την ιδέα του καταναγκασμού. Οι χώρες που δεν επιθυμούν να συμμετάσχουν μπορούν να εγκαταλείψουν ή να μην υιοθετήσουν το ευρώ. Αλλά εάν μια χώρα ενταχθεί, πρέπει να συμμορφώνεται με τους κανόνες. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Δανία έχουν λάβει παρέκκλιση και κάθε χρόνο η Σουηδία βρίσκει δικαιολογίες και θα ενταχθεί όταν ο σουηδικός λαός πειστεί ότι έφτασε ο σωστός καιρός. Οι χώρες που περιμένουν να ενταχθούν πρέπει να αποδείξουν ότι πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις. Η Ελλάδα προσχώρησε χωρίς να πληροί τελείως τις ανωτέρω προϋποθέσεις (χάρη στην τεχνική βοήθεια μίας τράπεζας των ΗΠΑ με τεράστια εμπειρία σε τέτοιου είδους πράξεις). Η χώρα έγινε δεκτή και στη συνέχεια έλαβε και θα συνεχίσει να λαμβάνει τη στήριξη των άλλων χωρών της ευρωζώνης. Ωστόσο, οι παρεκκλίσεις δεν μπορούν να είναι μόνιμες, αν θέλουμε να αποφύγουμε την κατάρρευση του οικοδομήματος. Εδώ τοποθετείται η ελευθερία της επιλογής. αν ένας λαός απορρίψει την πειθαρχία του ευρώ, έχει το δικαίωμα να το πράξει. Αυτό δεν είναι τιμωρία επειδή δεν διεπράχθη έγκλημα. Η ευρωζώνη είναι σαν μια λέσχη: εκείνοι που θέλουν να είναι μέλη αποδέχονται τους κανόνες. Για πολλά χρόνια, κάθε χώρα της Κοινότητας είχε δικό της εθνικό νόμισμα και η νομισματική αστάθεια επέβαλε περιοδικές υποτιμήσεις και επαναξιολογήσεις. Σε διεθνές επίπεδο, πολλές άλλες χώρες ακολουθούν την ίδια μέθοδο. Η στάση αυτή δεν αποτελεί αντικείμενο κριτικής ηθικού χαρακτήρα, αλλά είναι ασυμβίβαστη με τη συμμετοχή σε ένα ενιαίο νόμισμα, του οποίου οι κανόνες πρέπει απαραιτήτως να τηρούνται από όλους τους συμμετέχοντες. Το ενιαίο νόμισμα προϋποθέτει επίσης ομοιόμορφες οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές. Η ευρωζώνη είναι η μόνη περίπτωση όπου υπάρχει ένα ενιαίο νόμισμα, κοινό σε πολλές διαφορετικές χώρες, όπου όμως οι πολιτικές αυτές παραμένουν εθνικές. Η ΕΕ, ωστόσο, έχει μια σειρά από μηχανισμούς στήριξης για να βοηθά τα πιο αδύναμα κράτη μέλη. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει η πολιτική συνοχής, για να μην αναφέρουμε συγκεκριμένα τους χρηματοπιστωτικούς μηχανισμούς υποστήριξης που δημιούργησε αυτή την άνοιξη, μετά από σημαντικές διαπραγματεύσεις. Κατά τη γνώμη μου, είναι ψευδές και άδικο να εμφανίζονται οι κανόνες του ευρώ ως επιβληθέντες. Είναι μια ελεύθερη επιλογή και οι όροι είναι γνωστοί εκ των προτέρων. Αν ένας λαός κρίνει ότι οι προϋποθέσεις αυτές δεν ταιριάζουν με τη νοοτροπία και τις προσδοκίες του, τότε είναι ελεύθερος να επιλέξει, τίποτα δεν επιβάλλεται αναγκαστικά. Ο καθένας αναλαμβάνει τις ευθύνες του.»

Και την Παρασκευή 20 Μαΐου συνέχιζε γράφοντας τα εξής:

«Μια αμφιλεγόμενη στρατηγική. Δεν χρειάζονται δικαιολογίες. Η αδυναμία της Ευρώπης να αποφασίσει αυτή την εβδομάδα σχετικά με την περαιτέρω στήριξη της Ελλάδας δεν οφείλεται στο δράμα του γενικού διευθυντή του ΔΝΤ, αλλά σε ορισμένες αποκλίσεις μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης, κυρίως όσον αφορά το ερώτημα ποια πρόσθετα μέτρα θα λάβει η Αθήνα προκειμένου να εφαρμοστεί στην πράξη η δέσμευσής της όσον αφορά την αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας. Τα μέτρα αυτά μόλις αποσαφηνίστηκαν. Η απόφαση της ΕΕ θα ληφθεί τον προσεχή Ιούνιο, πράγμα που σημαίνει ότι δεν είναι πολύ αργά αφού οι προθεσμίες πληρωμής από πλευράς της Ελλάδας τοποθετούνται στο 2012. Η πραγματική συζήτηση, ωστόσο, θα επικεντρωθεί στο επιτακτικό ερώτημα: μπορεί η Ελλάδα να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις της και ποια στρατηγική θα ακολουθήσει για να το πετύχει; Όλες οι πιθανές στρατηγικές υποβλήθηκαν σε εκτεταμένες αναλύσεις από διάφορους ειδικούς (οι οποίοι συχνά διαφωνούσαν μεταξύ τους) και φαίνεται πως σε ορισμένα συμπεράσματα έχει επέλθει συμφωνία: (α) η έξοδος από το ευρώ έχει απορρίφθεί για διάφορους λόγους. Το πιο προφανής είναι ότι το χρέος πρέπει σε κάθε περίπτωση να επιστραφεί σε ευρώ, και το ποσό σε εθνικό νόμισμα θα ήταν αστρονομικό. Μόνο η μαζική απόρριψη από τον λαό της απαραίτητης πειθαρχίας θα καταστήσει αναπόφευκτη την έξοδο από το ευρώ. (β) Η αναδιάρθρωση του χρέους, με την συνήθη έννοια του όρου, είναι ανέφικτη επειδή συνεπάγεται ατελείωτα προβλήματα, όπως αποδεικνύεται από λεπτομερείς μελέτες, τις οποίες έχω βρει πειστικές. (γ) Η στρατηγική που εξετάζεται, κατ 'αρχήν, περιγράφεται ως reprofiling και σημαίνει ουσιαστικά την καθυστέρηση της αποπληρωμής καθώς και την εισαγωγή μεγαλύτερης ευελιξίας σχετικά με τους όρους (με τη συμφωνία των πιστωτών). Αυτό είναι επίσης γνωστό ως αναδιάρθρωση με βραδύτερους ρυθμούς. Το reprofiling περιλαμβάνει αυστηρή πειθαρχία και μια χιονοστιβάδα μέτρων, τα οποία έχουν, κατ 'αρχήν, ήδη αποφασιστεί και εξειδικεύονται. Ο κατάλογος των ιδιωτικοποιήσεων περιλαμβάνει εκχωρήσεις αυτοκινητοδρόμων, νέες συχνότητες τηλεπικοινωνιών, δραστηριότητες στον τομέα της ενέργειας, σιδηροδρόμους, το αεροδρόμιο της Αθήνας και την πώληση μεγάλου αριθμού ακινήτων του δημοσίου. Ο κ. Παπανδρέου επανέλαβε ότι ο στόχος είναι να συγκεντρώσει 50 δισεκατομμύρια € που θα συμβάλλουν στη μείωση του δημοσίου χρέους. Η Ευρωομάδα θα αξιολογήσει τα αποτελέσματα τον Ιούνιο.»

Την Τετάρτη 25 Μαΐου το μεσημέρι, η κ. Δαμανάκη έκανε τη γνωστή δήλωση για να περάσει το μήνυμα στην Ελλάδα και να ακολουθήσει η σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών την Παρασκευή.
Είναι προφανές ότι δεν τίθεται θέμα εξόδου από το ευρώ αφού κάτι τέτοιο είναι αδύνατον πρακτικά με βάση τις ισχύουσες Συνθήκες αλλά και λαμβάνοντας υπόψη τα οργανωτικά προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν σε μια τέτοια περίπτωση (δέσμευση καταθέσεων, εκτύπωση νομίσματος, δραματική υποτίμηση, κλπ.). Το πιθανότερο είναι ότι κάτι τέτοιο θα συνοδευόταν απλώς από αποχώρηση από την ΕΕ κάτι που (σε αντίθεση με την αποχώρηση από το ευρώ) προβλέπεται ρητά στη συνθήκη της Λισαβόνας. Φανταστείτε μιαν Ελλάδα που θα γύριζε στη δεκαετία του ’50 και δεν θα είχε κανένα σύμμαχο και καμία δυνατότητα δανεισμού από το εξωτερικό.

Από όλη αυτή την ιστορία το τελικό συμπέρασμα είναι ότι ο άνθρωπος που μας φόρτωσε το «Μακεδονικό» με την αδιάλλακτη στάση του, ενδέχεται να μας φορτώσει άλλη μια εθνική τραγωδία, πολύ χειρότερη από εκείνη της Κύπρου που μας φόρτωσε το 1974 ο Ιωαννίδης και οι άλλοι χουνταίοι. Ας θυμηθούμε πως το 1992 εξαιτίας της επιμονής του κ. Σαμαρά ο κ. Μητσοτάκης δίστασε να υιοθετήσει την λύση Πινέιρο. Όπως αναφέρει η Ελευθεροτυπία σε ανασκόπηση του Απριλίου 2005, στη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για το θέμα των Σκοπίων που έγινε στις 13 Απριλίου 1992, ο κ. Σαμαράς παρουσίασε σημείωμα με «επτά σημεία δράσης». Αυτά προκάλεσαν την αντίδραση τόσο του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή όσο και του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη. Όπως αναφέρεται στα ρεπορτάζ της εποχής, ο Πρόεδρος του είπε: «Δηλαδή, εσύ θέλεις να ακολουθήσουμε την πολιτική σου;». Με υπόδειξη του Κ. Καραμανλή ο κ. Σαμαράς αποχώρησε από την αίθουσα της σύσκεψης και λίγη ώρα αργότερα ανακοινώθηκε η αποπομπή του. Ο κ. Μητσοτάκης λίγο αργότερα συνόψισε ως εξής την εξήγηση της αποπομπής: «Η χώρα δεν μπορεί να έχει δύο πολιτικές». Η Μαρία Δαμανάκη, τότε πρόεδρος του Συνασπισμού, επέκρινε τον κ. Σαμαρά για λανθασμένους χειρισμούς και ζήτησε να μη γίνει συναγωνισμός υπερπατριωτισμού.

Δεν υπάρχουν σχόλια: